CFO, Muhasebe Müdürleri ve Mali Müşavirlerle Vergi İncelemesi Süreci Sohbeti

Vergi inceleme fırtınaları baş­ladı. Geminin limana sağ sa­lim, az hasarla varabilmesi için iyi yönetilmesi gerekiyor.

Bu süreçte şirketin mali işler bölümü, YMM’si ile vergi uyuş­mazlıklarına destek olacak avu­katlar eş güdüm içinde çalışma­lıdır.

Şirketler şunu bilmeli ki vergi incelemesi ve sonucunda uyuş­mazlığın uzlaşma veya dava da yönetilmesi ayrı bir iş.

Ayrı, mesai harcanarak, gerek­tiği kadar zaman ve özen göste­rilerek yapılması gereken bir iş.

Ayrı bir tecrübe de gerektir­diği açık. Bu nedenle şirketlerin bu işi, YMM’lerinin, kendi veya dışarıdan hizmet aldıkları mu­hasebe kadrolarının doğal bir uzantısı gibi görmeleri doğru bir yaklaşım değil.

YMM’ler veya muhasebe kad­roları mevcut işler ve kapsamla zaten çok dolu oluyor ve incele­me sürecinde gerekli seviyede mesaiyi harcayamayabiliyorlar.

Bu nedenle bu iş ayrı bir iş ola­rak ele alınmalı ve yönetilmeli.

Bir de sizden ricam konunun yargıya gitme ihtimali varsa, vergi ceza ihbarnamesi geldik­ten, vergi inceleme raporu tebliğ edilip dava için 15-20 gün kala avukat derdine düşmeyin. Daha inceleme başlarken bu konuya avukatları da dahil etmekte çok fayda var. Her şeyden önem­lisi süreleri kaçırmayın.

10 adımda tutanaklarda dikkate edilecek hususlar

1-Yaptığınız tüm açıklama­lar kendi içinde, diğer iş­lemler ve sonuçlarla mantı­ki tutarlılık taşımalı. Açık­lamanızın yılın bütününe ve çoklu yıl etkisi gözetilmeli.

2-Verdiğiniz cevap ve açık­lamaların altı dolu ve is­pat edilebilir olmalı. Cevapları­nız sonrasında ayağınıza dolan­mamalı. Yaptığımız açıklama, tablolar ve belgeler aleyhinize delil olabilir.

3-Aynı dili konuşmuyor olabi­lirsiniz ki bu en fazla karşı karşıya kaldığımız husus. Vergi, vergici dili ve mantığı ile muha­sebe dili ve mantığı aynı değil.

4-Quasimodo (Victor Hugo, Notre Dame’ın Kamburun­daki Zangoç figürü, bana gülüm­sedi. Bana su verdi repliği), mü­fettişle aramız iyi kompleksine dikkat. İşi sosyal ilişkiler veya bağlantılarla idare etmeye ça­lışmayın, edeceğini söyleyenler­den de kaçının. İnceleme elema­nı ister istemek avcı modunda­dır. Kendi işini yapıyor, varsa bir hatayı bulmaya çalışıyor.

Dikkatli, özenli, saygılı, mesa­feli bir ilişki yürütülmeli. İnce­lemenin temeli doğal olarak şüp­he, test ve doğrulamadır.

5-Şirketin tüm açıklamaları, bel­ge, bilgi akışı tek elden olmalı.

6Fiili envanter yapılıyorsa mutlaka konunun uzmanı bir avukat da olmalı. Tutanakta yapılacak açıklama ve konulacak rezervler önemli.

7-Aramalı incelemede de he­men şirket avukatları haber­dar edilmeli.

8-Son tutanakta yapılacak tüm açıklamalar çok önem­li. Tutanaklarda inceleme ele­manının yorum ve sonuçlarının tarafınızdan kabul gördüğü so­nucu çıkmamalı. Tutanakta ka­tılmadığınız tespit ve açıklama­ları açıkça belirtin. Olabildiğin­ce sadece defter ve kayıtlarda ne varsa onun o şekilde yer al­masını sağlayın. Anlamadığınız soruyu kendi anladığınız gibi cevaplamayın ya da soruyu doğ­ru anladığınızdan emin olun. Soruların amacını, varılmak is­tenen hukuki sonucu anladığı­nızdan emin olun.

9Yardım alın. İlgili tüm birimleri işin içine ka­tın. Doğru olmayan bilgi vermeyin. Karşınızdakiler en az sizin kadar akıllı oldu­ğunu unutmayın.

10Sektörle ilgili ku­rumsal tecrübe ve bilgi alış verişi vardır. Elle­rinde nerelerde ne gibi so­runlar olabileceğine, özel­likle nerelerde risk olduğuna ilişkin bir risk değerlendirme ve kontrol edilmesi gereken husus­lar listesi vardır. İnceleme ele­manı sizi önündeki dosya, veri­len iş emrindeki tarif veya ne­denlerle farklı görüyor olabilir. Sektördeki incelemeler veya so­runlu konulardaki gelişmeler­den haberdar mısınız?

Şirketinizdeki riskli konulara ne derece hakimsiniz.

20 başlıkta dava süreci nasıl ele alınmalı?

1-Konunun büyüklüğüne gö­re gerekirse birden fazla uz­mandan inceleme raporunun gözden geçirilerek konuya iliş­kin değerlendirme, yol haritası önerileri alınabilir.

2-Kullanılacak ana ve ilave ar­gümanların belirlenmesi, sı­ralanması, ağırlık oranlarının formüle edilmesi çalışması ya­pılmalıdır.

3-Dosyaya sunulabilecek ilave yazılı uzman/ akademisyen görüşü, belge önerisi.

4-YMM raporu gerektiren hu­suslar varsa bu konularda özel amaçlı raporlar oluşturul­ması ve sunulması yararlı olur.

5-Teknik uzman raporu, de­ğerlendirmesi gerekiyor ola­bilir mi? Hangi konuda, hangi içerikle?

6-Sanayi odası vb. bir oda ve­ya birlikten alınabilecek ya­zı, belge vb. sorunun çözümüne katkı verebilir mi?

7-Bazen Türkiye’deki kurum­lardan veya bir başka ülke resmi dairesinden veya kuru­mundan belge, açıklama iste­nip dosyaya sunulabilir. Dosya­ya sunulacak yabancı belgelerin apostilli olmasına dikkat edilir.

8-Geniş bir literatür taraması yapılarak, konuya ilişkin ga­zete yazıları, makaleler, kitap vb. çalışmalar dosyaya sunulabilir.

9-Danıştay dairelerinin bu ko­nudaki olumlu olumsuz tüm kararlarının tarihsel süreçteki gelişiminin araştırılması. Olum­lu ve olumsuz kararların içerik­leri ve detaylarının mevcut olay­la benzerlik ve farklarının belir­lenmesi.

10-Kararlar istikrar kazan­mış, dava sorunsuz görü­nüyorsa farklı, sorunlu görünü­yorsa ne gibi ilave çalışmalar ya­pılması gerektiğinin tespiti.

11-Kararlarda dayanılan olum­lu-olumsuz gerekçeler di­lekçelerde işlenmiş mi?

12-İdarenin argümanlarının hepsine gerektiği ölçüde cevap verilmiş mi?

13-Danıştayda duruşma ya­pılması bir ihtiyaç veya ya­rar sağlayacaksa, duruşma talebi­nin, dosyanın bu çerçevede ilave başvurularla güçlendirilmesi.

14-Duruşmada hangi argü­manlar, hangi sırayla, hangi vurguyla seslendirilmeli, kimler hazır bulunmalı, ilave belge sunu­mu vb. konuların planlanması.

15-Konuya ilişkin oda, bir­lik, dernek vb. yarı kamu niteliğindeki kurumların görüş ve değerlendirmeleri önem arz edebilir.

16-Konuya ilişkin tüm kanun maddeleri(güncel haliy­le), muktezalar, sirküler ve teb­liğ açıklamaları daha ilk aşama­da gözden geçirilmelidir.

17-Anayasa Mahkemesi ka­rarları konu özelinde göz­den geçirilmelidir.

18-Anayasal ilkeler çerçe­vesinde değerlendirme yapılmalıdır.

19-Ahim kararları göz önü­ne alınarak değerlendir­me yapılmalı.

20-Usul hukuku değerlen­dirmeleri yapılmalıdır.